Kabudayan Tedhak Siten

Indonesia inggih punika salah satunggaling negari ingkang gadhah maneka warni kabudayan pramila nguri-uri budaya ingkang sampun wonten dados kuwajiban kita. Salah sawijining adat istiadat lan kabudayan wonten Indonesia inggih punika adat istiadat lan kabudayan jawi. Adat istiadat jawi inggih punika salebeting tata cara ingkang sampun di uri-uri dening tiyang sepuh saha sampun turun temurun saking tiyang sepuh ngantos generasi saniki. Pramila budaya inggih punika salah sawijining bab ingkang kedah dipun uri-uri. Kathah sanget paedah ingkang saged dipunpendhet saking nguri-uri budaya jawa, salah satunggalipun inggih punika kangge nyatuaken bangsa. Salah satunggalipun adat istiadat lan kabudayan ingkang dipungginakaken dening tiyang jawi inggih menika tedhak siten.

Tedhak siten inngih punika salah satunggaling kabudayan jawi kagem lare yuswanipun 7 wulan utawi 245 dinten, nalika lare menika nembe sepindhah ajar mlampah. Tedak siten asalipun saking kalih tembung, inggih punika "tedhak” utawi idhak, tegesipun madhap lan“siten" saking tembung siti ingkang tegesipun bumi. Dados Tedhak siten gadhahi pangertosan ngidhakaken suku wonten ing siti/pertiwi. kabudayan punika wonten daerah sanes uga wonten, tuladhanipun ingkang kasebut upacara injak tanah wonten daerah Jakarta, dening suku Betawi utawi uga wonten ingkang kasebut mandhap siti. Tedhak Siten nggambaraken kasiapan lare kangge nglakokaken pagesangan ingkang becik ing mangsa benjang. Upacara tedhak siten gadhah teges celakipun manungsa kaliyan bumi, Awit nglakokaken pagesangan ingkang apik lan becik ing bumi punika lan tetep ngruwat lan anjaga bumi. Punika kangge ngelingaken menawi bumi sampun maringaken kathah barang ingkang dipunbutuhaken kangge pagesanganipun manungsa. Ing budaya jawi wonten kapitadosan masyarakat bab tedhak siten inggih menika yen lemah punika gadhah makna ghoib lan dijaga kaliyan Bathara Kala, kangge ngindari kadadeyan ingkang boten becik pramila diwontenaken upacara tedhak siten.

Kayata upacara adat sanesipun, tedhak siten ugi nggadahi piranti lan ubarampe, inggih menika :

1. Pengaro : ingkang dipunisi kaliyan sekar setaman.

2. Kurungan : kangge nggambaraken menawi donyanipun lare tasih sekadhik utawi ciut.

3. Maneka warni barang ingkang diparingkaken wonten ing salebeting kurungan ingkang nggambaraken dangunipun pagesangan lan kawajibanipun manungsa nalika pados nafkah, kayata:

a) Pari sabengket.

b) Kapuk sabengket.

c) Piranti nulis.

d) Bokor ingkang dipunisi beras kuning.

e) Maneka warni jinis arta.

f) Perhiasan.

4. Klasa ingkang tasih anyar, kangge lemek wonten ing salebeting kurungan.

5. Udik-udik utawi arta logam ingkang dipuncampur kaliyan sekar

6. Tangga tebu/arjuna : inggih menika tebu ingkang gadhah warni ungu ingkang nggambaraken undhak-undhakanipun pagesangan ingkang badhe ditindhakaken lare.

7. Jadah pitung werna : inggih menika abrit, pethak, cemeng, kuning, biru, ungu lan jambon. Tegesipun kangge ngemutaken lare menawi pagesangan kedhah waspada saking godaan maneka warni.

8. Bancakan : kayata sekul gudhangan ingkang dipunbagekaken marang para tamu ingkang rawuh.

Tata caranipun upacara tedhak siten kapisah dados 7 babagan. Urut-urutane tedhak siten inggih menika tedhak sekul pitung warni, mandhap tangga tebu, ceker-ceker wonten ing pasir. kurungan, sebar udik-udik, siraman lan lare dipundandhani.

Ingkang sepindhah, lare menika dipuntun mlampah majeng lan ngidhak jadah 7 werni ingkang kadamel saking ketan inggih menika: abrit, pethak, cemeng, jene, biru, ungu lan jambon. Jadah menika dipuntata saking warna ingkang padhang ngantos warni ingkang peteng, pralambang lare punika saged ngliwati tantangan wonten ing pagesangan. Lan pagesangan punika boten gampil, sedanthen alangan ingkang dipunrasakaken mangkeh mesthi bakal wonten.

Ingkang kaping kalih, lare punika dipuntuntun minggah tangga ingkang kadamel saking wit tebu/arjuna lajeng mandhap. Tebu saking ukara “antebing kalbu” inggih tegesipun inggih punika tekad ati ingkang mantep. Tebu “arjuna” nglambangaken supados lare saged kadados Arjuna, ingkang gadhahi watak satria lan gadhahi tanggung jawab. Lelakonipun becik lan remen tetulung , bela kabeneran , lan bakti kaliyan negari.

Ketiga inggih menika lare dipuntuntun wonten ing pasir. lare punika nyeker-nyeker wonten ing pasir, ingkang gadhahi teges benjang lare saged nyukupi kaperluanipun piyambak menawi sampun ageng.

Ingkang kaping sekawan, lare dipunlebetaken dhateng kurungan ingkang kadamel sae lan dipunlambari klasa, wonten dalem kurungan kathah bandha-bandha kayata pari sabengket, kapuk sabengket, Piranti nulis, bokor ingkang dipunisi beras kuning, werna-werna jinis dhuwit, lan perhiasan. Kurungan nglambangaken donya, dados nalika lare menika mlebet donya lan ing salebeting pagesangan saged kacukupan awit saking pakaryane ingkang sampun dipilih saking alit.

Ingkang kaping gangsal, bapak lan simbahipun lare nyebar udik-udik utawi duit logam ingkang sampun dicampur kaliyan sekar, supados lare nalika ageng saged dados lare ingkang dermawan lan remen tetulung, remen menehi, lan gampil pados rejeki.

Ingkang kaping enem inggih menika lare diadusi ngangge toya setaman ingkang sampun dicampur kaliyan sekar(melathi, mawar, kenanga lan kanthil)

Kapitu, ing pungkasan upacara lare dipundandani ngagem rasukan resik lan sae, supaya si lare gadhahi margi pagesangan ingkang becik lan saged damel remen kaluwargan. Punika karepe ing pagesangan, lare punika saged arum asmanipun piyambak lan saged ngarumaken asma kaluwarganipun.

Dene ancasipun tedhak siten, atur puji sukur marang gusti Allah, dene sampun maringi kekuatan sarta keslametan ngantos saged ngidak bumi lan saged gesang mandiri. Lan bibar punika , para tamu saged dhahar.

Tedhak siten punika salah satunggalipun kebudayaan masyarakat jawa ingkang sampun digerus zaman. Tedhak siten dipun wontenaken ing jawi, kalebet budaya jawa kang prelu dipunuri-uri.

referensi:

http://banyakhalbaru.blogspot.com/2014/11/tugas-bahasa-jawa-upacara-adat-jawa.html

https://ningzih15.wordpress.com/author/watiningzih15/

ARTIKEL KABUDAYAN - DESKRIPTIF

Nama : Herny Ernawaty

No : 12

JUST SHARE!

Berbagi Ilmu dan Pengetahuan

Popular Posts

Blogger templates

Blog Archive

Kabudayan Tedhak Siten

0 komentar:

Posting Komentar